PROXECTO EDA PRÁCTICA 5

Informe Final

Nome e apelidos do profesor

Antonio Fernández Barros

Centro educativo

IES Concepción Arenal – Ferrol (A Coruña), centro público dependente da Consellería de Educación e Ordenación Universitaria da Xunta de Galicia, está situado no centro de Ferrol, é o máis antigo da cidade e durante tempo foi o único instituto.

No centro se imparte Ensinanza Secundaria Obligatoria (ESO), Bacharelato en todas as súas modalidades, Bacharelato de adultos e dous Ciclos Formativos da Rama Química: Ciclo Medio de Laboratorio e Ciclo Superior de Química Ambiental.

A equipa directiva prestou a súa colaboración: permitiu a reserva da aula de informática para o proceso de experimentación as horas que se lle solicitaron.

Desde fai tres anos está incorporado a rede de centros TIC o que redundou nun maior equipamento informático.

Grupo ou grupos nos que se levou a cabo: Características, nivel, número de alumnos

A experimentación levouse a cabo con alumnos de 2º de Bacharelato. O grupo ten 12 alumnos que se matricularon en Física. Non tiven a opción de facelo noutros cursos xa que é a única Física que imparto. Debido a que pensei que o desenvolvemento da unidade didáctica era moito máis lento utilizando o método Newton, escollín unha unidade curta que foi o movemento vibratorio harmónico que está incluida no programa dentro do bloque de Ondas.

Todos os alumnos teñen ordenador na casa e o utilizan habitualmente, están familiarizados con Internet e con outras aplicacións informáticas. A totalidade dos alumnos manifestan que prefiren traballar co ordenador na clase ainda que a hora da verdade tres alumnos faltaron con frecuencia durante a experimentación e outros dous funcionaron ao seu aire, xa que non entregaron as follas de actividades.

Obxectivos da experiencia

Motivar aos alumnos para o estudio da Física.

Promover a autonomía dos alumnos no aprendizaxe utilizando o ordenador como ferramenta de traballo.

Utilizar a aula como elemento de experimentación virtual.

Mellorar a adquisición de conceptos e facer que o proceso sexa máis ameno.

Comprobar que as TIC melloran os métodos de aprendizaxe.

Cambiar a metodoloxía tradicional da clase de física na que os alumnos/as se mostran pasivos por outra na que participan activamente.

Contidos físicos estudiados

Movemento vibratorio harmónico simple. Magnitudes que caracterizan un mas: elongación, amplitude, período, frecuencia e pulsación. Características do MHS

Movemento vibratorio harmónico e movemento circular uniforme: deducción da ecuación do movemento: x = f(t)

Cinemática do MHS: posición (x), velocidade (v) e aceleración (a) (en función do tempo e en función da posición). Valores máximos e mínimos. Gráficas de x, v e a fronte ao tempo (t)

Dinámica do MHS: forza necesaria para producir un movemento harmónico simple. É conservativa a forza elástica?. Período e frecuencia dun obxecto de masa m unido a un resorte de constante elástica K.

Enerxía do MHS: energía cinética, energía potencial elástica e energía total. Valores máximos e mínimos. Gráficas das energías anteriores en función da posición.

Exemplos de MHS: péndulo simple (determinación experimental de g) e resorte elástico (determinación da constante elástica dun resorte polos métodos estático e dinámico).

Condicións da aula de ordenadores e forma de uso

O centro ten tres aulas de Informática. O seu nivel de ocupación é total ao longo da xornada lectiva. Podo dispoñer de dúas horas semanales nunha delas.

Características dos ordenadores

A aula de Informática ten 12 ordenadores DELL. Teñen instalado Windows XP e Linux e como navegadores Internet Explorer e Mozilla Firefox.

as características dos ordenadores son as seguintes:

Procesador Intel Core Duo 1,86 GHz

Memoria RAM 1GB

Disco Duro particionado (80GB+30 GB)

Lectora/Grabadora CD/DVD e 4 portos USB

Agrupamento dos alumnos na aula

Ainda que hai un ordenador para cada alumno, nas primeiras sesións penso agrupalos de dous en dous para que poidan traballar en equipo e axudarse entre si. Posteriormente, e se non hai fallos nos equipos, cada alumno estaría nun ordenador( debido a petición de todos os alumnos, o traballo realizouse individualmente).

Distribución dos equipos

Os doce equipos están distribuidos en forma de U e ademais a aula conta con outro ordenador igual aos anteriores que é o que utiliza o profesor. Está conectado a un canón. Os alumnos, para ver a pantalla teñen que xirarse, pero a disposición é boa para que o profesor poida ver o traballo dos alumnos. De todos xeitos, no oco da U hai cadeiras con brazo e os alumnos poden sentarse para ver a pantalla de proxección e o encerado e polo tanto a aula nos permite: canon de proxección nunha pantalla situada sobre o encerado, recollida da pantalla para utilizar o encerado e cadeiras para os doce ordenadores.

Conectividade a Internet

Os ordenadores están en rede e teñen conexión a Internet mediante liña ADSL de banda ancha.

En cada ordenador haberá unha carpeta cos materiais que se van utilizar por se falla a conexión anterior.

Outros medios didácticos

Como se comentou con anterioridade, tanto na aula de informática como na do grupo dispoñemos de ordenador e canón para explicar as dúbidas que vaian surxindo.

Materiais de Newton utilizados

A unidade do proxecto Newton “El Movimiento armónico simple” non se modificou.

http://recursostic.educacion.es/newton/web/materiales_didacticos/MAS/mas.html

Nembargantes, considerei oportuno ampliar determinados contidos e elaborei unha presentación en PowerPoint que foi entregada aos alumnos xuntamente coas fichas de traballo relativas aos “applets” que se utilizaron. A presentación foi utilizada para explicar os principais conceptos da unidade durante a experimentación, proceso previo á realización das fichas por parte dos alumnos.

Está baseada nunha páxina excelente de J. Villasuso que utilicei con bastante frecuencia.

http://teleformacion.edu.aytolacoruna.es/FISICA/document/fisicaInteractiva/mas/index.htm

As fichas de traballo están elaboradas a partir de Newton e teñen moi poucas modificacións. Engadíronse ademais algunhas da páxina de Villasuso e de Angael Franco García

http://www.sc.ehu.es/sbweb/fisica/dinamica/trabajo/pendulo/pendulo.htm

http://www.sc.ehu.es/sbweb/fisica/dinamica/trabajo/muelle/muelle.htm

Recursos auxiliares

Antes de empezar a experimentar o Movemento Armónico Simple, adicamos varios días na aula do curso para repasar aspectos básicos de cálculo vectorial, cinemática, dinámica e traballo e energía (independientemente da experimentación é algo que facemos todos os anos). Fixemos especial fincapé nos conceptos que máis necesitabamos para o estudio posterior do movemento harmónico simple. Ademais, tendo en conta que na aula hai un ordenador e un cañón, fixen algunha simulación do proxecto Newton de 1º de Bacharelato para que os alumnos se familiarizasen co funcionamento das unidades didácticas de Newton.

Descripción do desenvolvemento da experiencia

A experimentación empezámola o día 24 de Novembro e rematou o 16 de Decembro; na temporalización da Práctica 1 falabamos de 2 horas na aula de informática e outras dúas na aula do grupo, a verdade é que dispuxemos de tres horas na aula de informática debido a amabilidade dun compañeiro de matemáticas que me cedeu unha hora á semana en dita clase.

Ainda que inicialmente pensaba en poñelos de dous en dous, os alumnos suxeriron na súa totalidade a preferencia por unha disposición individual e polo tanto, un alumno en cada ordenador.

GRUPO	INICIO	FINAL	Nº ALUMNOS	DISPOSICIÓN
2ºD BACH	25-11	16-12	12	Individual

Na aula de informática que vou utilizar hai doce ordenadores a utilizar polos alumnos, outro ordenador a utilizar polo profesor máis cañón e pantalla; ten encerado e cadeiras con brazo para escribir.

Todas as sesións constaban dunha exposición teórica e doutra onde os alumnos utilizaban o ordenador para cubrir as fichas de traballo correspondentes (a maioría das veces applets do Proxecto Newton ou de Angel Franco). En ocasións, como no estudio da fase inicial, foi necesaria unha explicación máis detallada para tratar de que comprendesen ben este concepto que sempre xera moitas dificultades para a maioría dos alumnos.

Diario de clase 2º D
Día 1	Introducción ao MHS: definición das magnitudes que caracterizan o movemento e relación das principias características do mesmo Corpo que describe un MHS(en horizontal e en vertical) para estudar o significado das magnitudes anteriormente definidas
Día 2	Cinemática do MAS: posición, velocidade e aceleración Gráficas das magnitudes anteriores en función do tempo
Día 3	Movemento harmónico simple e movemento circular uniforme: deducción da ecuación do movemento e estudio do desfase Relación entre MHS e MCU: un corpo real e un auxiliar e un corpo real e dous auxiliares Estudio da fase inicial
Día 4	Resolución de cuestións e problemas seleccionados do libro de texto que inclúan, en principio, aspectos cinemáticas: ecuación do movemento, valores máximos e mínimos de velocidade e aceleración,…
Día 5	Dinámica do MHS : a forza elástica e período ou frecuencia de vibración dun corpo de masa m unido a un resorte elástico A forza elástica: factores que inflúen no seu valor asi como valores máximos e mínimos Estudio dos factores que inflúen no período ou na frecuencia de vibración dun corpo de masa m unido a un resorte elástico
Día 6	Resolución de cuestións e problemas seleccionados do libro de texto que inclúan, aspectos cinemáticas e dinámicos
Día 7	A enerxía no MHS: enerxía cinética, enerxía potencial elástica e enerxía total neste movemento. Gráficas destas magnitudes en función da posición Conservación da enerxía no movemento harmónico simple Representación gráfica das energías implicadas e estudio dos seus valores máximos e mínimos
Diario de clase 2º D
Día 8	Resolución de cuestións e problemas seleccionados do libro de texto que inclúan, aspectos cinemáticas, dinámicos e enerxéticos
Día 9	Exemplo de MHS : o péndulo simple Estudio dos factores dos que depende o período dun péndulo simple e determinación da aceleración da gravidade
Día 10	Exemplo de MHS : o resorte elástico Medida da constante elástica dun resorte polo método estático Medida da constante elástica dun resorte polo método dinámico
Avaliación
Día 11	Proba co ordenador onde traballan unha ficha que engloba elongación, velocidade, aceleración, forza e enerxía; estas magnitudes foron traballadas por separado noutras fichas
Día 12	Test onde tratamos de comprobar se se comprenderon os principais conceptos do MHS

Alguns alumnos non entendían ben os conceptos ou definicións que se expoñían na unidade. Estes feitos motivaron que se intercalaran tres sesións na aula en forma tradicional. Nestas sesións tratamos de clarificar conceptos, definicións e explicado alguns exercicios que non terminaban de entender.

Datos avaliación.

As ferramentas para a avaliación serán, por unha banda, as follas de traballo dos alumnos ( para realizar na aula de ordenadores, as entregarán ao finalizar cada sesión e as volverán a recoller a sesión seguinte; cando rematemos a unidade, se lles devolverán revisadas) e o seguimento do traballo de clase.

Por outra, unha proba co ordenador onde repostaron a distintas preguntas referentes a folla de traballo que se indica e unha proba test onde tratamos de comprobar se os alumnos adquiriron os pricipais conceptos do movemento harmónico simple (cambiouse o test inicialmente previsto pola avaliación do proxecto Newton).

Ainda que o curso apuntaba ben, tres alumnos faltaron a bastantes sesións do proxecto, dous máis presentaron fichas moi incompletas e do resto, tres presentaron moi ben as fichas de traballo e os outros catro, bastante ben. Os resultados da folla de traballo e da proba test indicaron resultados moi similares.

Diante dos resultados e tendo en conta os poucos alumnos que participaron é moi dificil sacar conclusións importantes a pesares de que, repito, os alumnos prefiren esta forma de desenvolver a unidade.

Utilidade dos materiais do proxecto Newton como medio didáctico

Newton pode ser moi válido para traballar algunhas unidades, variar a metodoloxía e intentar acadar una motivación maior xa que os alumnos, en xeral, sempre están dispostos á utilización do ordenador. Ademais, o alumno pode practicar na casa xa que lle resulta bastante fácil aprender o seu manexo.

Valoración persoal do profesor, indicando en cada caso os aspectos positivos e negativos.

Os alumnos aprenderon a manexar rapidamente a ferramenta informática do proxecto Newton e, agás os primeiros días onde había moitas preguntas, sabían o que tiñan que facer (unha excepción foron as dúas fichas referidas á fase inicial; tiven que explicalo con calma e ademais engadín outra ficha de traballo cun applet de Anxel Franco)

O proceso con Newton é máis lento pero as escenas, favorecen a visualización de conceptos, axudan a unha mellor comprensión dos fenómenos físicos.

Tendo en conta este aspecto, é decir, o tempo para desenvolver unha unidade con Newton é bastante maior que polo método tradicional, entendo que, metodoloxicamente, debemos utilizalos de forma complementaria

A experiencia a valoro de xeito moi positivo, xa que a motivación dos alumnos é superior á clase tradicional. Con Newton dispoñemos ademais dunha ferramenta adecuada, sempre que non sexan demasiados alumnos, para facer un seguimento máis individualizado.
Debo concluir que como vou a dispoñer da aula de informática para o resto do curso, penso utilizala nos temas que quedan por dar, e non dunha forma esporádica, de forma continuada..