EXPERIMENTACIÓN DIDÁCTICA NA AULAA
	PRÁCTICA5_AVALIACIÓN
GALICIA-EDA2008

• A experimentación leveina a cabo cun grupo de 1º curso de bacharelato de ciencias e tecnoloxía formado por oito alumnos bastante homoxéneo en canto as súas capacidades intelectuais, outra cousa foi a súa predisposición fronte á computadora para estudar e non para xogar.

• Distintos e moi variados foron os obxectivos que me planteei ao comezo da experiencia, os máis significativos son:

  • A motivación do alumnado grazas a unha metodoloxía máis atractiva.

    Mediante o nippe Descartes pasamos dunha metodoloxía expositiva a unha baseada na aprendizaxe interactiva e significativa que lles permite ser autónomos na súa formación, e sentirse protagonistas do seu proceso formativo.

  • Actitude positiva fronte ás Matemáticas.

    Unha forma tan distinta de traballar a asignatura pode contribuír a mudar malos hábitos que redundarán nunha mellor actitude na aprendizaxe dos contidos e dos procedementos.

  • Atención á diversidade.

    Poderán repetir cuestións que non teñan claras tantas veces como sexa necesario, profundizar en temas, grazas á atención personalizada, que non se presentan á totalidade do alumnado pola súa complexidade o que redundará no seu rendemento académico posterior.

  • O fomento da lectura a través do uso das novas tecnoloxías.

    Acotío os mestres queixámonos que traballamos cunha xeración que só atende as imaxes e que é moi difícil captar a súa atención coa palabra e máis aínda conseguir que lean, con Descartes é condición necesaria ler se queren interactuar.

• Os contidos matemáticos aprendidos foron:

• As condicións da aula de ordenadores son aceptabeis, conta con nove computadoras para os alumnos e unha para o profesor, as dos alumnos están colocadas en tres ringleiras con tres postos en cada unha fronte ao posto do profesor, as características son dispares: tres son da marca DELL con pantalla TFT de 17 pulgadas, cun procesador de dobre núcleo e con sistema operativo Microsoft Windows XP Profesional, os outros seis son da marca INVES, PENTIUM III a 733 MHz, 256 MB de memoria RAM e un disco duro de 10 GB, teñen pantalla CRT de 15^´´ , e o sistema operativo é Microsoft 2000 Profesional.

• A forma de uso veu marcada polos nove postos cos que contamos, cada alumno traballou individualmente, e como os ordenadores son de potencialidade distinta rotáronse en cada clase para ocupar os tres puntos mellores, quedándonos así un Pentium III de reserva, despois da primeira semana cada alumno ten claro que posto lle corresponde en cada clase.

• Nas unidades didácticas de Descartes elixidas para traballar fixen leves modificacións nos contidos e na presentación, así como a tradución ao idioma galego, a versión que resultou atópase no enlace que se achega, onde tamén poden verse as follas de traballo empregadas.

• Desenvolvemento da experiencia

• Diario de clase

Deseguido recollo as anotacións máis relevantes:

• Día 9 de outubro " Comezaron coa práctica1 “ Medida de ángulos en radiáns”, a maioría preguntaban todo o tempo que tiñan que facer, despois de recordarlles que un dos obxectivos era ler e volver ler (isto houbo que dicírllelo moitas outras veces) tres dos oito alumnos remataron a práctica."
• Día 13 de outubro " Non temos problemas técnicos, están todos traballando coas razóns trigonométricas con bastante lentitude, teñen dificultade para ver o acoutamento das razóns e tamén as relacións entre elas."
• Día 16 de outubro " Tres alumnos pasan a traballar na folla de ampliación, os restantes seguen na aplicación intentando dar respostas só co método de ensaio-erro, sen relacionar nada do visto, insisto en que teñen que establecer conexións co xa visto; aos máis “perdidos” dígolles como facelo."
• Día 17 de outubro " Como xa levamos moito retraso con relación á temporalización, entrégolles a todos a folla de ampliación para que a fagan a fin de semana na casa, os tres alumnos máis avanzados trabállana na aula mentres que o resto segue na aplicación coas razóns trigonométricas."
• Día 20 de outubro " Faltan tres alumnas, dúas por segunda vez e unha é das avanzadas. Só dous alumnos completaron a ficha de ampliación na fin de semana, pídolles que a rematen para o seguinte día e comezamos coa práctica3 “Relacións entre as razóns trigonométricas”, resúltalles máis amena e manifestan sentirse un pouco máis cómodos co método. "
• Día 22 de outubro " Os alumnos que tiñan dificultades na clase tradicional séguenas presentando no método experimental, incluso estou por dicir que teñen máis: van retrasados en todas as prácticas, manifestan reiteradamente que non saben o que teñen que facer, despois de explicárllelo non completan satisfactoriamente os exercicios, non relacionan contidos..."
• Día 24 de outubro " Agás a alumna que vai máis retrasada, por faltar e mostrar moi pouco interese na experimentación, o resto comezou a traballar coas aplicacións da trigonometría, os que non tiñan rematada a folla de consolidación levárona para facela a fin de semana. Nesta práctica tiven que explicar un por un o funcionamento, o primeiro que fixeron foi picar en autoavaliación e comezaron a colgarse os equipos."
• Día 27 de outubro " Tres alumnos non trouxeron a folla de consolidación, emplazeinos para que a traian maña. Seguen traballando nas aplicacións da trigonometría, e a maioría optou por copiar na folla de traballo un exemplo de cada aplicación; pedíronme un libro de texto para repasar na casa, era unha posibilidade que lles ofrecín dende o primeiro día de clase e “floreceu” hoxe, valóroa como moi positiva e é froito do traballo con Descartes. "
• Día 30 de outubro " Un alumno decatouse que nos exercicios de cálculo da altura dun edificio, nas aplicacións da trigonometría, a última operación está mal definida, no canto de dividir multiplica, este erro tamén está presente na autoavaliación."
• Día 5 de novembro " Hoxe estiveron traballando moi concentrados, uns facendo a autoavaliación que tiñan pendente, e os outros resolvendo triángulos oblicuángulos, comeza a “pesarlles” a proximidade do exame. "
• Día 7 de novembro " Traballan moi atentos, agás unha alumna que prefire preguntar a ler, colleron o funcionamento do método de traballo e comentan cuestións entre eles, amén das preguntas puntuais que me fan a min, que son cada vez menos pois eran máis relativas ao que hai que facer e non a como hai que facelo. Considero que a corrección das prácticas é fundamental para un bo funcionamento do método, non tanto por corrixir o que está mal, senon para que eles poñan o máximo interese en facelas completas e o mellor que saiban."
• Día 10 de novembro " Último día para traballar con trigonometría, dedicamos cinco períodos lectivos máis sobre a temporalización inicial, uns resolveron dúbidas da unidade empregando a aplicación e outros intentaron rematar a práctica pendente, ao final dos oito alumnos catro non a completaron. "
• Día 12 de novembro " Chegou o día do exame, fixérono de forma tradicional nos 50´de clase, o comentario xeral foi que era fácil."
• Día 14 de novembro " Comezamos a unidade de vectores no plano, teño que recordarlles ler a introdución, algúns ían directamente facer a práctica; para mentalizalos do importante que é aproveitar a clase infórmoos ca data do exame da unidade é o 5 de decembro. Revisan os exames de trigonometría e móstranse conformes coa nota."
• Día 17 de novembro " Observo dúas actitudes totalmente distintas nas alumnas que peores notas sacaron, unha está máis desmotivada ca antes e a outra é unha das que máis se aplicou durante a clase. En xeral cústalles centrarse na nova unidade e volven preguntar que hai que facer, que hai que poñer..."
• Día 21 de novembro " Fan a práctica3 na aplicación, en xeral, non saber “formular” a definición de combinación lineal. A vindeira semana só imos ter clase o venres 28, pois o luns 24 e xoves 27 participan en actividades extraescolares e segundo me din para o mércores 26 hai convocada unha folga que van secundar, polo que lles propoño que cada quen vaia traballando nos contidos pendentes de ver ou ben na aplicación (tres teñen conexión á rede na súa casa) ou ben co libro de texto, móstranse de acordo."
• Día 28 de novembro " Retomamos as clases despois dunha semana, dous alumnos traballaron bastante ao longo da mesma e chegaron até o produto escalar, entréganme as fichas feitas para que as revise; por outro banda, outros non fixeron nada. "
• Día 1 de decembro " Primeiro día do mes de nadal, faltaron tres alumnos á clase supostamente pola nevada, paso toda a hora de posto en posto aclarando dúbidas e comentando erros das prácticas de coordenadas de vectores e produto escalar, esta última estalles custando traballo abordala por ter bastante contido teórico."
• Día 3 de decembro " Penúltima clase antes do exame, están máis nerviosos que de costume e paso toda a clase de posto en posto resolvendo dúbidas de produto escalar."
• Día 4 de decembro " Último día antes do exame, ningún alumno acabou a unidade enteira, unha alumna comezou a práctica7 de aplicacións de vectores, outros quedáronse na práctica5 de produto escalar e un par visionou a práctica6."
• Día 5 de decembro " Exame de vectores do plano en forma tradicional levalles unha media de 55´. "

 

• Metodoloxía empregada

Traballamos os catro períodos lectivos na aula de ordenadores, asignáronnola para todo o curso.

Comezei a experimentación como estaba previsto, falando do proxecto Descartes, visitando unha unidade didáctica na web, comentando que formabamos parte dunha experiencia a nivel rexional e por último cubrindo a enquisa inicial. Mostráronse dispostos a participar de bo grao, mais sen entusiasmo especial, recordo que son alumnos/as de 1º de bacharelato de ciencias e tecnoloxía que acaban de chegar ao centro.

No segundo día realizan a avaliación inicial de trigonometría, dos oito alumnos/as só tres teñen un nivel mínimo óptimo, os demais din non recordar nada ou non ter visto os contidos que se avalian. A medida que van rematando coa avaliación acceden á unidade didáctica coa que imos comezar ao día seguinte. En vista dos resultados en trigonometría, na unidade de vectores no plano non planifico avaliación inicial.

Os primeiros días tivemos algún problema técnico cos usuarios dos alumnos e algunha que outra caída da tensión eléctrica, un día que non tivemos acceso á rede traballamos de forma tradicional resolvendo problemas sobre resolución de triángulos que era o que estaban estudando nese momento.

Entregei as prácticas dunha en unha, tiñan que acabar unha e entregarma para poder pasar á seguinte, eu corrixíaa, algúns exercicios só sinalando os erros para que a volvesen facer e noutros pondo a solución correcta, recollín os resultados (completa, incompleta, ben, mal e regular) nunha grella de seguimento; dado que traballaron dende o primeiro momento coa unidade Descartes fun bastante permisiva cos ritmos de entrega das follas de traballo nun intento de atender a diversidade dos ritmos de aprendizaxe.

Ao seren alumnos de bacharelato podo apelar a súa responsabilidade de estudantes de posobrigatoria, que coido me deu resultado sobre todo cos máis traballadores, aos que planteaban máis dificultades oferteilles a posibilidade de traballar cada dous nun posto para completárense, mais rexeitaron a oferta, aínda que si comentaban dúbidas entre eles antes de preguntarme a min como se facían os exercicios que non sabían resolver.

 

• Datos da avaliación

 

• Resultados da enquisa inicial

	A1	A2	A3	A4	A5	A6	A7	A8
Datos académicos
Nota media do curso pasado	7	5	7	5	7	7	?	6
Nota en matemáticas o curso pasado	6	5	6	5	8	10	8	7
Motivación
Gústache vir ao instituto?	normal	moito	normal	normal	normal	normal	normal	normal
Gústache aprender?	bastante	bastante	normal	bastante	normal	bastante	bastante	moito
Gústanche as matemáticas?	normal	bastante	normal	bastante	bastante	moito	bastante	normal
Gústache traballar en grupo?	normal	moito	bastante	bastante	bastante	moito	bastante	bastante
Gustaríache traballar co ordenador na clase?	bastante	moito	bastante	bastante	moito	normal	moito	moito
Que materia che gusta máis?	galego	debuxo técnico	física e química	bioloxía	inglés	matemáticas	xeoloxía	tic
Que materia che gusta menos?	inglés	língua castelá	língua galega	língua castelá	língua castelá	língua castelá	física	língua castelá
Que clase che resulta máis entretida?	galego	tic	tecnoloxía	bioloxía	informática	bioloxía	língua galega	bioloxía
Por que?	por seren cousas cotiás	por traballar no ordenador	pola novidade	é entretida	por traballar no ordenador	dámos a nosa opinión	pasa rápido	é amena
Actividades
Cantas horas, á semana, estudas na casa?	8	10	14	14	7	14	14	4
Cantas horas, á semana, ves a TV?	30	5	20	14	14	14	21	3
Cantas horas, á semana, xogas co ordenador?	0	0	0	7	4	7	0	30
Cantas horas, á semana, escoitas música?	15	15	2	7	10	4	14	15
Cantas horas, á semana, saes cos amigos ou amigas?	40	4	10	21	9	7	14	10
Cal é a túa actividade de ocio preferida?	fútbolsala/amigos	escoitar música	parkour	xogar ao baloncesto	fútbol	fútbol	andar en bici	xogar co ordenador
Actitude
Valora a importancia das matemáticas (de 1 a 5)	4	4	5	4	4	5	5	4
Valora a importancia do ordenador (de 1 a 5)	5	5	3	4	5	3	4	5
Que materia valoras máis?	inglés	debuxo	física e química	matemáticas	língua galega	física	matemáticas	física e química
Que materia valoras menos?	filosofía	língua castelá	língua galega	filosofía	debuxo técnico	filosofía	física	língua castelá
Experiencia co ordenador
Uso do ordenador	frecuente	moito	ás veces	ás veces	moito	bastante	frecuente	moito
Uso da Internet	bastante	bastante	ás veces	ás veces	bastante	ás veces	ás veces	moito
Cres que se pode aprender co ordenador?	bastante	moito	bastante	bastante	moito	bastante	bastante	moito
Cres que se poden aprender matemáticas co ordenador?	bastante	moito	bastante	bastante	bastante	bastante	bastante	moito
Para que usas o ordenador con máis frecuencia?	chatear	traballos/ música	crear películas	xogar	falar cos amigos	para xogar	escoitar música	xogar
Tes ordenador na casa? (si/non)	si	si	si	si	si	si	si	si
Tes Internet na casa? (si/non)	non	non	non	non	si	si	non	si

• Resultados da enquisa final

	A1	A2	A3	A4	A5	A6	A7	A8
Instalacións
O espazo da aula pareceuche adecuado?	bastante	bastante	bastante	normal	bastante	normal	normal	__
O número de alumnos que traballástedes xuntos no teu ordenador foi adecuado?	bastante	moito	nada	moito	moito	bastante	bastante	__
O teu ordenador funcinou adecuadamente?	normal	bastante	pouco	normal	bastante	bastante	moito	__
A visión da pantalla do monitor foi adecuada?	bastante	bastante	normal	normal	moito	bastante	moito	__
Atopácheste cómodo na clase?	normal	bastante	__	normal	bastante	bastante	moito	__
Escribe aquí as observacións que teñas que facer ás instalacións onde se realizou a experiencia.	__	que nos deberían pór ordenadores novos	as instalacións son boas e están en bo estado	__	__	son de tecnoloxía boa	__	__
Software
O navegador funcionou correctamente?	normal	bastante	normal	bastante	moito	normal	normal	__
Foi fácil usar o navegador?	bastante	bastante	normal	moito	bastante	bastante	moito	__
Foi fácil usar as escenas?	bastante	bastante	normal	normal	normal	bastante	moito	__
Liches as explicacións das páxinas?	bastante	bastante	normal	moito	bastante	normal	bastante	__
Entendiches os enunciados das actividades?	normal	normal	pouco	bastante	bastante	bastante	pouco	__
As escenas víanse ben?	bastante	bastante	normal	normal	bastante	bastante	bastante	__
Entendiches o que había que facer en cada escena?	normal	normal	normal	pouco	normal	normal	normal	__
Escribe aquí as observacións que teñas que facer sobre os programas que se utilizaron durante esta experiencia.	__	__	son moi bos para aprender a un nivel superior, pero agora non me parece correcto empregalos	__	__	son bos aínda que prefiro clase normal	__	__
Metodoloxía
Traballaches so ou en equipo?	so	so	en equipo	so	so	so	moitas veces so e outras en equipo	__
Realizaches tódalas actividades propostas?	non	si	si	non	si, excepto a última práctica de vectores	non	si	__
Que che pareceu mellor na aprendizaxe co ordenador?	os gráficos	que traballas ti so e podes repasar fóra do horario escolar	nada	traballar con el	__	todo	nada, era mellor que explicase a profesora	__
Que botaches de menos durante as prácticas?	Facer máis exercicios na clase	nada	alguén que me explicara as cousas	nada	certos días as clases tradicionais	o profesor	as explicacións da profesora	__
Resolviches as dúbidas que che xurdiron?	si	si, tamén me axudou a mestra	non	si	si	si	si	__
Usaches o caderno de traballo para coller apuntamentos?	si	si	si	si	si	si	si	__
Usaches o caderno de traballo para escribir as conclusións das actividades?	si	si	si	non	non	non	si	__
Escribe aquí as observacións que teñas que facer relacionadas coa forma de traballo que utilizaches nesta experiencia.	__	__	foi moito traballo pero non foi rentable facelo desta maneira	__	__	__	__	__
Actitude
Gustouche usar o ordenador?	normal	moito	moito	moito	si	bastante	si	__
Tiveches que consultar ao profesor?	bastante	moito	moito	moito	si, moito	si	si	__
Viches vantaxes na aprendizaxe co ordenador?	normal	normal	non	non	si, ver os debuxos representados ao mesmo tempo	si	si	__
Viches inconvenientes á aprendizace co ordenador?	normal	bastante	moito	moito	que me custaba máis ver as cousas, pero coa explicación da profesora xa se solucionaba	si	si	__
Aprendiches os conceptos que traballaches?	normal	normal	non	moito	si	si	si	__
É mellor que a clase tradicional?	pouco	normal	non	non	non	non	non	__
Traballaches mellor que na clase tradicional?	pouco	bastante	non	non	non	non	non	__
Gustaríache aprender as matemáticas con Descartes?	pouco	bastante	non	non	non	non	non	__
Escribe aquí as observacións que teñas que facer relacionadas coa aprendizaxe que fixeches nesta experiencia.	__	__	non me gustou nada o método de Descartes	__	__	__	__	__
Aprendizaxe co ordenador
Gustaríache usar o ordenador na clase de matemáticas con outros programas?	ás veces	frecuentemente	nunca	frecuentemente	nunca	ás veces	nunca	__
Gustaríache usar o ordenador noutras clases?	ás veces	bastante	nunca	bastante	ás veces	bastante	moito	__
Gustaríache usar Descartes na túa casa para aprender matemáticas?	ás veces	bastante	nunca	ás veces	frecuentemente	nunca	nunca	__
Gustaríache usar Internet na túa casa para aprender as diferentes materias?	ás veces	bastante	nunca	ás veces	frecuentemente	frecuentemente	fecuentemente	__
Escribe aquí as observacións que teñas que facer relacionadas coa aprendizaxe que fixeches nesta experiencia.	__	__	creo que non foi construtiva a experiencia, non é o mellor método para aprender matemáticas	__	__	__	__	__
Escribe aquí calquera outra observación que che pareza relevante.	__	__	non me gustaria volver a empregar este método	__	__	__	__	__

 

• Resultados da avaliación

Fixemos unha proba escrita co método tradicional de cada unha das unidades didácticas estudadas, os alumnos que non acadaron cualificación positiva en algunha delas realizaron a correspondente proba de recuperación, a nota do trimestre foi a media aritmética das notas de todos os exames, tiven en conta ademais as anotacións feitas da corrección das follas de traballo correspondentes as prácticas para redondear á parte enteira por exceso ou por defecto, os resultados foron os seguintes:

	notas de trigonometía	notas de vectores no plano	cualificación do trimestre
A1	6.25	5	6
A2	3.75/3	4.25/3	4
A3	2.5/5	7	6
A4	2.25/2.5	4.25/2.5	3
A5	7.5	8.75	8
A6	6	9.5	8
A7	2.5/5	6	6
A8	1/2	1.25/2	2

• Valoración persoal

A piques de rematar o curso o meu grao de satisfacción segue sendo alto, por unha banda por todo o que eu aprendín de novas tecnoloxías e por outra banda por descubrir que se pode traballar matemáticas na aula doutras formas; introducir novidades na metodoloxía permite recordar a importancia da nosa labor, non só como trasmisores de contidos senón como guías na aprendizaxe.

Os obxectivos que planteei ao comezo do curso acadeinos a medias:

1. A motivación cunha nova tecnoloxía non prendeu nunha das alumnas máis participativas nas clases tradicionais.
2. A actitude fronte á asignatura xa era boa ao comezo de curso, mais considero que mellorou ao longo destes dous meses.
3. A atención á diversidade coido que foi a estrela da experimentación, cada alumno traballou ao seu ritmo dende o primeiro día.
4. O fomento da lectura non calou en todos por igual mais considero que, en xeral, leron un 90% máis do que o terían feito sen empregar Descartes.

Traballar dende o comezo da unidade con Descartes foi unha inmersión nas TICs un pouco forte para os meus alumnos, polo que para futuras actuacións propoño:

• Comezar as unidades didácticas cunha clase tradicional, expondo os conceptos teóricos básicos e dando unha idea global do que queremos aprender coa unidade.
• Traballar con Descartes os contidos expostos, tanto teóricos coma prácticos.
• Elaborar actividades a maiores das que están incluídas nas unidades didácticas de Descartes para traballar con lapis e papel, coa finalidade de que sedimenten os coñecementos, non podemos esquecer que comprender é só o primeiro paso para saber facer.

 

• Observacións

Dende o meu punto de vista é necesaria unha revisión polo miúdo das unidades didácticas para corrixir aspectos lingüísticos e matemáticos que, sen ser determinantes para un bo aproveitamento do material merman o carácter rigoroso que sempre debe estar presente no material dirixido á ensinanza_aprendizaxe do noso alumnado.